มาตรฐาน หรือ ตรารับรอง เกษตรอินทรีย์ Organic Certification

สวัสดีครับ วันนี้จะมาพูดถึงเรื่องราวของ ตราสัญลักษณ์ น๊ะครับ ก่อนอื่นเลยผมขอให้ท่านผู้อ่าน นึกถึงเรื่องราวของคำว่า"ตรา"ก่อน การใช้ ตรา คือการบ่งบอกลักษณะต่างๆของสิ่งนั้นๆในการจัดหมวดหมู่ของมัน เช่นเดียวกันครับ สำหรับเกษตรอินทรีย์เราจะมั่นใจได้อย่างไรว่าผู้ผลิตที่อ้างว่าเป็นเกษตรอินทรีย์นั้นจริงหรือไม่มากน้อยเพียงใด ด้วยเหตุนี้จึงมีการกำหนด ตราสัญลักษณ์ หรือ ที่เรียกว่า มาตรฐานเกษตรอินทรีย์ขึ้น ซึ่งในบทความนี้ผมจะพูดถึง มาตรฐานต่างๆ ที่เราควรรู้ไว้เพื่อการตัดสินใจในการเลือกบริโภคน๊ะครับ

สำหรับเรื่องมาตรฐานนั้น แต่ละประเทศหรือภูมิภาคตีความหมายไม่เหมือนกันครับ และบังคับใช้ไม่เหมือนกันด้วย ซึ่งการที่ผู้ผลิตแต่ละรายจะเลือกขอใช้ตรานั้นไม่ได้เป็นตัววัดคุณภาพของผลิตผลแต่อย่างใดเพียงแต่ผู้ผลิตนั้นต้องการตลาดแบบใดมากกว่า อาทิเช่นต้องการตลาดเล็กๆในตัวชุมชน ไม่จำเป็นต้องใช้ตราหรือต้องให้หน่วยงานรับรองมารับรองแต่อย่างใด เป็นเพียงสัญญาใจและการใช้ความน่าเชื่อถือก็เพียงพอ แต่ถ้าต้องการจำหน่ายผลิตผลในระดับประเทศ การเลือกใช้ตรารับรองของ กระทรวงการเกษตรหรือ มูลนิธิ มกท.นั้น สามารถช่วยในเรื่องความเชื่อมั่นของผู้บริโภคได้เป็นอย่างดี แต่ไม่ถึงกับต้องขอใช้ตราของ ต่างประเทศ เพราะจะทำให้เสียค่าใช้จ่ายเพิ่มเสียมากกว่า สำหรับมาตรฐาน หรือ ตรารับรองมาตรฐานเกษตรอินทรีย์ในระดับสากลนั้นมีดังนี้ครับ

ตรารับรอง	มาตรฐาน	หน่วยงานรับรอง
	มาตรฐานเกษตรอินทรีย์ ที่ตั้งอยู่ในเกณฑ์มาตรฐานเกษตรอินทรีย์สากลของสมาพันธ์เกษตรอินทรีย์นานาชาติ (IFOAM)	สำนักงานมาตรฐานเกษตรอินทรีย์ (มกท.) เป็นหน่วยงานของมูลนิธิมาตรฐานเกษตรอินทรีย์ ซึ่งเป็นองค์กรของภาคเอกชนไทย
	มาตรฐานเกษตรอินทรีย์ ที่จัดทำขึ้นโดยระบบเกษตรอินทรีย์แคนาดา Canadian Food Inspection Agency (CFIA)	มีหน่วยงานหลายแห่งที่สามารถให้บริการตรวจสอบรับรองตามมาตรฐานนี้ได้ ส่วนใหญ่เป็นหน่วยตรวจรับรองต่างประเทศ ในประเทศไทย มีเพียง มกท. แห่งเดียว ที่สามารถให้บริการตรวจรับรองตามมาตรฐานนี้ได้
	มาตรฐานเกษตรอินทรีย์ ที่จัดทำขึ้นโดยหน่วยงานต่างๆ ในสังกัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์	สถาบันพืชอินทรีย์ (กรมวิชาการเกษตร) ศูนย์ตรวจรับรองมาตรฐานฟาร์มและผลิตภัณฑ์สัตว์น้ำอินทรีย์ (กรมประมง) และกรมปศุสัตว์
	มาตรฐานเกษตรอินทรีย์ ที่จัดทำโดยแผนงานเกษตรอินทรีย์แห่งชาติ (National Organic Program - NOP) กระทรวงเกษตรสหรัฐ	มีหน่วยงานหลายแห่งที่สามารถให้บริการตรวจสอบรับรองตามมาตรฐานนี้ได้ ส่วนใหญ่เป็นหน่วยตรวจรับรองต่างประเทศ  ในประเทศไทย มีเพียง มกท. แห่งเดียว ที่สามารถให้บริการตรวจรับรองตามมาตรฐานนี้ได้
	มาตรฐานเกษตรอินทรีย์ของสหภาพยุโรปสหภาพยุโรป(EU Standing Committee on Organic Farming - SCOF)	มีหน่วยงานหลายแห่งที่สามารถให้บริการตรวจสอบรับรองตามมาตรฐานนี้ได้ ส่วนใหญ่เป็นหน่วยตรวจรับรองต่างประเทศ  ในประเทศไทย มีเพียง มกท. แห่งเดียว ที่สามารถให้บริการตรวจรับรองตามมาตรฐานนี้ได้
	มาตรฐานเกษตรอินทรีย์ของหน่วยตรวจสอบรับรองเอกชน Bio AgriCert	Bio AgriCert เป็นหน่วยงานรับรองเอกชนของประเทศอิตาลี ซึ่งผู้ผลิตจะต้องได้รับการตรวจรับรองจากหน่วยงานนี้เท่านั้นจึงจะใช้ตรารับรองมาตรฐานี้ได้สำหรับในประเทศไทยมี สาขาในประเทศไทย ที่ให้บริการรับรอง
	มาตรฐานเกษตรอินทรีย์ของหน่วยตรวจสอบรับรองเอกชน Eco Cert	เป็นหน่วยงานรับรองเอกชนของประเทศฝรั่งเศส ซึ่งผู้ผลิตจะต้องได้รับการตรวจรับรองจากหน่วยงานนี้เท่านั้นจึงจะใช้ตรารับรองมาตรฐานี้ได้
	มาตรฐานเกษตรดีที่เหมาะสม ซึ่งเป็นเกณฑ์มาตรฐานอาหารปลอดภัย ของกระทรวงเกษตรและสหกรณ์	หน่วยราชการในสังกัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ โดยการกำกับดูแลของสำนักงานมาตรฐานเกษตรและอาหารแห่งชาติ (มกอช.)

จากตารางเป็นเพียงตัวอย่างบางส่วนของมาตรฐานเกษตรอินทรีย์สากล ซึ่งในประเทศไทยมีมาตรฐานส่วนภูมิภาคที่ยอมรับกันอีกหลายมาตรฐานเช่น องค์กรมาตรฐานเกษตรอินทรีย์ภาคเหนือ (มอน.) มาตรฐานเกษตรอินทรีย์สุรินทร์ (มก.สร.) เป็นต้น

สำหรับการใช้ตรามาตรฐานของแต่ละหน่วยงานนั้น ผู้ผลิตจะสามารถพิมพ์หรืออ้างอิงลงในผลิตผลหรือผลิตภัณฑ์ ของตนได้นั้นจำเป็นต้องผ่านการรับรองและมีใบประกาศรับรองมาตรฐานของหน่วยงานดังกล่าวก่อนจึงจะสามารถทำได้ การนำตรามาใช้โดยที่ยังไม่ได้ับการรับรองนั้นถือเป็นเรื่องผิดกฏหมาย ซึ่งผู้บริโภคสามารถร้องเรียนหรือขอตรวจสอบจากหน่วยงานนั้นๆได้

เท่านี้คงจะทราบแล้วน๊ะครับเวลาที่เราต้องการผลิตผลหรือสินค้าที่เป็นเกษตรอินทรีย์เราจะมั่นใจได้อย่างไรว่าผลิตผลหรือสินค้าดังกล่าวเป็นเกษตรอินทรีย์และมีความปลอดภัยมากน้อยเพียงไหนและน่าเชื่อถือเพียงใด สามารถดูได้จาก ตรารับรองข้างต้น จากผลิตภัณฑ์ ได้เลยครับ

ส่วนท่านใดที่เป็นผู้ผลิตและอยากได้ใบรับรองบ้างผมจะมากล่าวถึงในบทความต่อไปครับ

เครดิต/ที่มา http://www.greennet.or.th/article/1094
                  http://www.nawachione.org/
                  http://www.actorganic-cert.or.th/

อินทรีย์ organic คือ อะไร

ก่อนอื่นเรามาศึกษาก่อนเล็กน้อยน๊ะครับว่า อะไรคือเกษตรอินทรีย์หรือ organic100%

สำหรับเกษตรแบบอินทรีย์นั้นทุกวันนี้มีมากมายหลายความหมายมากเนื่องจากการตีความหมายของแต่ละประเทศนั้นไม่เหมือนกันแต่หลักๆแล้วก็คือการปลูกพืชหรือเลี้ยงสัตว์ที่เลียนแบบธรรมชาติเลียนแบบวิถีของป่า คือการปลูกพืชที่เน้นการบำรุงดูแลรักษาดินและสภาพแวดล้อมให้อุดมสมบูรณ์เพื่อให้พืชและสัตว์เติมโตแข็งแรงและสวยงามอย่างเป็นธรรมชาติ โดยรวมๆจะเป็นดังนี้ครับ

1.การไม่ใช้สารเคมีหรือสารสังเคราห์ทุกชนิด ยกตัวอย่างเช่น ปุ๋ยเคมี ฮอร์โมน ยากระตุ้น ยาปราบศัตรูพืช เป็นต้นเพราะวิถีของเกษตรอินทรีย์คือการให้พืชและสัตว์เติมโตมาแบบให้ธรรมชาติพึ่งพาอาศัยกันซึ่งตามธรรมชาติแล้วทั้งพืชและสัตว์ต่างเติบโตมาด้วยกลวิธีทางธรรมชาติของตนโดยการที่ไม่มีสารเคมีเลย

2.เมล็ดพันธุ์ที่ใช้ต้องมาจากธรรมชาติ กล่าวคือ เมล็ดที่ใช้ในการเพาะปลูกต้องเป็นเมล็ดที่มาจากต้นพันธุ์โดยตรงไม่ผ่านการสังเคราะห์ทางเคมี เคลือบยาหรือสารเคมี หรือการตัดต่อพันธุกรรม ง่านๆคือถ้าเราซื้อเมล็ดสำเร็จมาจากร้านค้านั่นคือใช้ไม่ได้ครับ เพราะเมล็ดดังกล่าวผ่านการสังเคราห์ทางเคมีและชุบด้วยสารเคมีมาแล้วในถุงอย่างนี้ถือว่าไม่เป็นอินทรย์แล้วครับ สัตว์เลี้ยงก็เช่นเดียวกันครับ ต้องมาจากวิธีทางธรรมชาติ

3.ทั้งดินและน้ำต้องเป็นธรรมชาติ กล่าวคือ การใช้ดินที่เคยมาการใช้สารเคมีมาก่อนแล้วแบบนี้ถือว่าไม่ผ่านครับ เพราะมาตรฐานของ มกท ดินที่ใช้เพาะปลูกต้องปราศจากการใช้สารเคมีมีแล้วอย่างน้อย 12 เดือน จะถือว่าผ่านครับ ทั้งน้ำและตลอดระยะเวลาดูแลต้องปราศจากสารเคมีทุกขั้นตอนรวมไปถึงสภาพแวดล้อมรอบข้างครับถึงจะเรียกว่าอินทรีย์

เพื่มเติมน๊ะครับสำหรับการทำได้ทุกอย่างนี้เราเรียกว่า organic100%ครับ แต่ถ้ามีการใช้สารเคมีหรือสารสังเคราห์บ้างเล็กน้อยตามความจำเป็นเรียกว่า organic95% แต่ถ้าต่ำกว่า 70% แบบนี้ไม่ถือว่าเป็นorganicครับ แม้กระทั่งปุ๋ยที่ได้มาจากสัตว์ที่เลี้ยงโดยการใช้สารเคมีในการเลี้ยง แบบนี้จะนำมาใช้กับพืชอินทรีย์ไม่ได้น๊ะครับถือว่าไม่ผ่าน เช่นปุ๋ยขี้ไก่ที่มาจากโรงเลี้ยงแบบกรงเดี่ยว การใช้ของเสียจากคนจะเป็นถ่ายเบาหรือหนักหรือจะเป็นน้ำที่มาจากส้วม แบบนี้ไม่ผ่านเช่นกันครับ ปุ๋ยหมัก ที่ทำจากเศษขยะในเมือง หรือเศษอาหารที่ปนเปื้อนสารเคมี แบบนี้ไม่ผ่านเช่นกันครับ

จะเห็นได้ว่าการปลูกพืชอินทรีย์นั้นไม่ใช่เรื่องง่ายเลย แต่ก้ไม่อยากเกินไปครับ เพียงแค่เราอยู่ในสภาพแวดล้อมที่เป็นธรรมชาติอยู่แล้ว และเปลี่ยนแปลงวิถีในการใช้ชีวิตให้ห่างไกลสารเคมี หันมาการดูแลเอาใจใส่ต่อดิน น้ำ และสภาพแวดล้อมมากขึ้น แค่นี้การปลูกพืชหรือการเลี้ยงสัตว์แบบเกษตรอินทรีย์ หรือ organic ก็ไม่ใช่เรื่องยากเกินไปครับ

คำนำ

สวัสดีครับ ขอต้อนรับนักอ่าน ท่านที่ชอบพืชพันธ์ไม้และท่านที่รักสุขภาพน๊ะครับ เว็บนี้ทำขึ้นเพื่อบอกเล่าเรื่องราวการทำสวนในยุคที่ social network กำลังได้รับความนิยมอย่างสูงยิ่ง และเป็นยุคที่คนเริ่มใส่ใจในสุขภาพมากขึ้น แต่การเลือกซื้อเลือกหาวัตถุดิบในการประกอบอาหารที่สะอาดปลอดภัยนั้นยากเหลือเกิน ดังนั้นช่วงนี้จึงเป็นกระแสมาแรงมาก สำหรับ พืช ผัก ผลไม้ หรือที่เรียกว่า อาหารแบบ organic ไม่ว่าจะเป็น ข้าว ผัก ผลไม้ เครื่องปรุง รวมไปถึงการเลี้ยงสัตว์ แบบอินทรีย์ ซึ่งในเว็บนี้ผมจะนำเสนอบทความในการทำสวนแบบอินทร์(organic100%)ที่ได้ลงมือทำเองในแบบฉบับ มือใหม่ โดยจะเขียนเล่าเรื่องราว วิธีขั้นตอน สาระน่ารู้ ประสบการณ์และแง่คิดต่างๆ ผสมลงไปในแบบสมุดบันทึก(diary) ซึ่งจะเป็นการทำเว็บที่จะแตกต่างจากที่ท่านเคยอ่านมาแน่นอน เนื่องจากเป็นการเอาความฝันของผมมาผสานกันในที่เดียว คือ ความฝันที่อยาก เป็นนักเขียน ชาวสวน และงานด้าน IT จะเรียกได้ว่าเว็บนี้ทำออกมาเป็นหนังสือเลยก็ว่าได้ เหมาะสำหรับนักอ่านเป็นอย่างยิ่งครับ ผมสัญญาว่าจะทำให้ท่านได้รับ สาระประโยชน์ ความเพลิดเพลินและความสุขจากการอ่านทุกบทความของผม ซึ่งจะช่วยให้ท่านมีกำลังใจในการใช้ชีวิตและมีความสุขในทุกๆวันของท่านอย่างแน่นอนครับ และขอขอบพระคุณทุกท่านที่ให้เกียรติสละเวลามาอ่านบทความของคนบ้านนอกธรรมดาๆคนนี้คับ